تست تشخیص بیش فعالی یا IVA -2 چیست ؟

در گذشته تشخیص بیش فعالی صرفاً بر مبنای شرح حال بالینی بوده است، ولی در حال حاضر و با رشد دانش علوم اعصاب شناختی و آزمون های عصب – شناختی یکسری آزمون جهت بررسی هر چه دقیق تر توجه طراحی و توسعه یافته اند تا هرچه امکان تشخیص بیش فعالی دقیق تر و با جزئیات بیشتری باشد.

 

اساس این آزمون ها بر برسی توانایی افراد بر توجه بر یک مورد و حذف موارد دیگر و همینطور بررسی زمان واکنش بر حسب هزارم ثانیه ( میلی ثانیه ) می باشد.

 

از آنجایی که بحث بررسی دقیق شاخص های توجه می باشد، منطقاً کامپیوتر بهترین وسیله برای بررسی این امر می باشد.

در حال حاضر آزمون CANTAB که یک آزمون مورد تایید سازمان غذا و دارو آمریکا ( FDA ) می باشد به عنوان یک آزمون جهت بررسی توجه کاربرد دارد .

این آزمون تشخیصی نیست و نمی تواند بگوید فردی بیش فعال است یا خیر، ولی می تواند با دقت بالایی بگوید که آیا فردی به مرور توجه اش بهتر شده است یا خیر. ( آزمون کن تب چیست ؟ کلیک نمایید )

آزمون دیگری که قابلیت تشخیص بیش فعالی دارد و مثال گزارش های آن در بالا نیز ذکر شده است ، آزمون یکپارچه بررسی توجه و تمرکز دیداری و شنیداری می باشد که به آزمون IVA -2 مشهور است . (خرید آزمون IVA -2 کلیک نمایید )

در تست تشخیص بیش فعالی امکان استفاده از نقشه مغزی نیز وجود دارد، این روش که قبلا مورد تایید سازمان غذا و دارو آمریکا ( FDA ) بوده است ولی بنا به دلایلی از تایید خارج شد، ولی کماکان جزو روش های بسیار کاربردی در تشخیص بیش فعالی می باشد .

در این روش اگر نسبت یکسری از امواج در بعضی از نقاط مغزی دچار تغییر شود امکان تشخیص ضعف توجه و تمرکز و یا بیش فعالی ( ADHD ) به وجود می آید.

مرکز توانبخشی وصال در حال حاضر امکان انجام کلیه موارد تشخیصی بیش فعالی را دارد.

علائم بیش فعالی .

گزارش موردی ( Case Report )

تست IVA – یا Integrated Visual and Auditory آزمون بررسي يكپارچه عملكرد ديداري شنيداري

مقدمه :

تست IVA ، يك آزمون پيوسته ديداري شنيداري ۲۰ دقيقه اي است كه دو عامل اصلي يعني كنترل پاسخ و توجه را مورد ارزيابي قرار مي دهد.

آزمون صرف قسمت اصلی و ۲ دقیقه صرف آشنایی با آزمون و ۲ دقیقه آخر به منظور ارزیابی اعتبار آزمون بوده که مرحله آرام سازی نام دارد. در مرحله اصلی آزمون ۵۰۰ محرک دیداری و شنیداری ارایه می شود.

تست IVA بر مبناي راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات رواني DSM-IV تدوین شده و به تشخيص و تفكيك انواع ADHD شامل نوع کمبود توجه، نوع بيش فعال(تکانشگر)، نوع ترکیبی و نوع ناشناخته (NOS)، می پردازد .

اين آزمون براي افراد ۶ سال به بالا و بزرگسالان قابل اجرا مي باشد.تكليف آزمون شامل پاسخ يا عدم پاسخ (بازداري پاسخ) به ۵۰۰ محرک آزمون مي باشد. هر محرک فقط يك و نيم ثانيه ارائه می گردد از این رو اجرای آزمون به یک توجه مداوم و ثابت نیازمند است.

تاريخچه تست IVA :

در این قسمت سعی شده است، بیشتر به تحقیقاتی که بر روی تست IVA تا کنون صورت گرفته، اشاره شود.

اصطلاح CPT نخستین بار، توسط رزولد و همكاران (۱۹۶۵)، براي توصيف آزموني كه مشكلات توجه را در افراد مبتلا به صرعِ خفيف ارزيابي مي كرد، به كار گرفته شد.

اين گروه پژوهشی، نسخه هاي مختلف(X) و (A-X) از آزمون CPT را معرفي كردند. در نسخه (X) آزمون CPT ، فقط محرک های ديداري ارائه می گردید.

در نسخه بعدی این آزمون، یعنی (A-X) دو محرك A و X به آزمودني ارائه مي گرديد؛ كه محرک هدف (X) بود. مشکلی که وجود داشت این بود که هيچ يك از اين آزمون ها به صورت استاندارد و در عین حال ساده موجود نبودند.

در تحقیقی که توسط زوهن، کروسی و راپاپورت (۱۹۹۱)، انجام شد ، نتایج نشان داد زمانیکه محرک های آزمون به صورت موقتی و غیرقابل پیش بینی ارائه شدند، نمرات میانگینِ مدت زمان واکنش، در افراد مبتلا به ADHD بیشتر تحت تأثیر قرار می گرفت.

در آزمون IVA+PLUS، توجه باید از ديداري به شنيداري و بر عكس تغییر کند. نتايج تحقيقاتي كه توسط بنتون بعمل آمده ، نتيجه گرفته که، اين مشكلات رفتاري احتمالاً اساس عصب شناختي داشته و ناشی از عوامل دیگری نظير عدم انگيزش کافی و خستگي نمی باشد.

هم چنین باركلي (۱۹۹۳)، فرضيه اي را مطرح كرد كه نشان مي داد، مشخصه اصلي اختلال ADHD ، مشكل در بازداري پاسخ مي باشد. بر اساس اين فرضیه، تست IVA براي ارزيابي توانایی بازداري پاسخ طراحي شده است.

این آزمون، توجه را به عنوان یک مؤلفه شناختي چند بعدي، بر اساس مدل شلبرگ متير (۱۹۸۷)، ارزیابی می کند در اين مدل توجه به پنج بعد تقسيم مي گردد.

 

اعتبار و روايي آزمون:

نتايج مطالعات نشان مي دهد كه آزمون IVA+PLUS حساسيت كافي (۹۲%) و قدرت پيش بيني درست (۸۹%) را براي تشخيص درست ADHD در كودكان دارد. به طور كلي يافته ها نشان مي دهد كه اين آزمون از اعتبار و روايي مطلوب و بالايي در بررسي توجه و دقت و تشخيص ADHD برخوردار مي باشد.

تست تشخیص بیش فعالی

ساختار آزمون:

اجراي تست IVA شامل چهار مرحله مي باشد:

(مرحله۱) Warm up گرم كردن

( مرحله۲) تمرين Practic

(مرحله۳) آزمون اصلي

و (مرحله۴)سرد كردن Cool-down

مرحله Warm up به دو زمان مجزا تقسيم مي گردد، يك دقيقه براي گرم كردن ديداري و يك دقيقه براي گرم كردن شنيداري كه پس از آن مرحله تمرين شروع مي شود و در آن، اهداف و خطاهاي ديداري به صورت تركيبي ارائه مي گردد.

اين مرحله يك دقيقه و نيم طول مي كشد.

آزمون اصلي كه در آن نيز اهداف ديداري و شنيداري به صورت تركيبي ارائه مي گردد که تقريباً ۱۳ دقيقه طول مي كشد ومرحله سرد کردن دقیقا تكرار مرحله گرم کردن مي باشد.

این تست ۴ مقوله اصلی را اندازه گیری می کند:

۱- توجه که هوشیاری، کانون توجه و سرعت را در هر کدام از انواع توجه مداوم، انتخابی، تقسیم شده، متمرکز و متناوب اندازه گیری می کند.
• توجه متمركز: برای پاسخ صحیح نیاز به تمرکز روی همان موضوع خاص را داریم. این مقیاس توانايي پاسخدهي صحيح به محرك خاص را اندازه می گیرد.

برای مثال هنگام درس خواندن فقط روی درس تمرکز می کنیم نه محرک ها و چیزهای دیگر.

• توجه مداوم : این توجه بیانگر توانايي حفظ توجه روی موضوع خاصی است. یعنی بعد از اینکه توجه ایجاد شد آن توجه برای مدتی حفظ شود.

• توجه انتخابي : تواناييِ شناختي، براي پاسخدهي صحيح به موضوع مرتبط با هدف و عدم پاسخ به موضوعی که مرتبط با هدف نیست.

• توجه متناوب : انعطاف پذيريِ شناختي در انتقال توجه از یک محرک به محرکی دیگر برای مثال از ديداري به شنيداري و بر عكس.

• توجه تقسيم شده : توانايي پاسخدهي همزمان به چند موضوع یا چند تكاليف مختلف، توجه تقسیم شده گفته می شود. برای مثال فرد همزمان درس می خواند،

تلویزیون تماشا می کند و حرف هم می زند.

۲- کنترل پاسخ که شامل: احتیاط، تحمل، ثبات و تنظیم حرکات ظریف حرکتی است.

۳- کیفیت که شامل: سبک یادگیری و آمادگی برای یادگیری است.

۴- اعتبار: درک، روانی-حرکتی و مقاومت در برابر خستگی را می سنجد.

 

مزایای استفاده از تست IVA :

۱- در ۲۰ دقیقه به درمانگر کمک می کند تا انواع پیش فعالی را بر اساس DSM تشخیص دهد.
۲- به درمانگر در تشخیص دقیق کمک می کند.
۳- انواع عدم دقت بینایی و شنوایی و تکانشی بودن را اندازه گیری کند.
۴- به والدین و معلمین کمک می کند تا به مشکلات کودک و دانش آموز خود واقف گردند. برای مثال کودک در یادگیری از طریق بینایی مشکل دارد و یا شنوایی.
۵- بهترین سبک یادگیری کودک را آشکار می کند.
۶-اجرای آن بسیار آسان است و مراجع و درمانگر هیچ مشکلی در اجرای آن ندارد.
۷- تفسیر آن آسان است، زیرا بر مبنای بهره هوشی است که میانگین آن ۱۰۰ و انحراف معیارش ۱۵ است.
۸- بدلیل برخورداری از ثبات بالای آزمون-آزمون مجدد به درمانگر کمک می کند تا اثر درمان را بررسی کند.
۹- به درمانگر کمک می کند تا از مشکلات انگیزشی و آسیب های عصبی آگاه شود.
۱۰- از نتایج ان می توان برای فعالیت های پژوهشی استفاده کرد.
۱۱- از نوع پیشرفته که برای سن ۱۸ سال به بالا استفاده می شود.
۱۲- مشاهده آزمودنی در حین اجرای آزمون از لحاظ بالینی که برای تشخیص مشکلات آنها اهمیت دارد.